نهایة الافکار (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
نویسنده آقا ضیاءالدین عراقی
موضوع اصول فقه شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۴
تحریر محمدتقی بروجردی

نهاية الافكار

کتاب «نهایة الافکار»، تقریرات درس آقا ضیاءالدین عراقى (م، ۱۳۶۱ ق) است که شاگردش شیخ محمدتقى بروجردى نجفى آن را تدوین کرده است.

معرفى اجمالى کتاب

شیخ محمدتقی بروجردی، یک دوره کامل علم اصول در چهار جلد به نام «نهایة الافکار» تدوین نموده که در واقع، تقریر بحث اصول استادش آقا ضیاءالدین عراقی است.

موضوعات مورد بحث در این کتاب عبارت است از:

تعریف علم و موضوع آن، وضع، اطلاق لفظ و اراده شخص آن و یا نوع آن، هل الالفاظ موضوعة للمعانى المرادة، لاوضع آخر للمرکبات، لاوضع للمعانى المجازیة، حقیقت و مجاز، حقیقت شرعى، صحیح و اعم، امکان و وقوع اشتراک، استعمال لفظ در بیش از یک معنى، مشتقات، اوامر، مقدمات واجب، نواهى، مفاهیم، عموم و خصوص، مطلق و مقید، قطع، شکوک، استصحاب، تعادل و تراجیح.

در تمامی تقريرات مقرّر، از جمله در مباحث اجتهاد و تقليد، دقت علمى و تأمل و كنكاش در ابعاد هر موضوع، در كنار توجه ويژه به ادله و مبانى قرآنى و روايى هر مبحث، قرار گرفته است. ترتيب مباحث و بيان روشن و قلم روان، از ديگر خصوصيات این كتاب است.

منابع

  • کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
  • ویکی نور

متن کتاب

نهاية الافكار

منابع اصول فقه
متون به ترتیب تاریخ وفات مولفین
التذکرة بأصول الفقه

شیخ مفید

(م413ق)

الذریعه

سید مرتضی

(436-335)

عدة الاصول

شیخ طوسی

(460-385)

غنیة النزوع

ابن زهره

(585-510)

تهذیب الوصول

علامه حلی

(726-648)

مبادی الوصول

علامه حلی

(726-648)

القوائد و الفوائد

شهید اول

(786-734)

تمهید القوائد

شهید ثانی

(965-911)

معالم الدین

صاحب معالم

(م1011)

زبدة الاصول

شیخ بهائی

(1030-953)

الوافیه فی الاصول

فاضل تونی

(م 1071)

الفوائد الحائریه

وحید بهبهانی

(م1206)

قوانین الاصول

میرزای قمی

(م1231)

فرائد الاصول

شیخ انصاری

(م1281)

کفایة الاصول

آخوند خراسانی

(م1329)

مفاتیح الاصول

سید محمد مجاهد

(م1342)

فوائد الاصول (نائینی)

میرزا محمدحسین نائینی

(1355-1276)

وقایة الأذهان

محمد رضا نجفی اصفهانی

(م 1362)

اصول الفقه

شيخ محمدرضا مظفر

(م 1383)

منتهی الاصول

سید محمد حسن بجنوردی

(1395-1316)

المعالم الجدیده

سید محمد باقر صدر

(1399-1355)

اصول الاستنباط

سید علی نقی حیدری

(1403-1325)

مناهج الوصول

امام خمینی

(1409-1320)

الاصول العامه

سید محمد تقی حکیم

(1346-)

شروح
شروح معالم الدین ← حاشیه معالم، سلطان العلماء (م 1064) - حاشیه معالم، ملا محمد صالح مازندرانی (م 1081) - هدایة المسترشدین، شیخ محمدتقی اصفهانی (م 1248)
شروح فرائد الاصول ← أوثق الوسائل، میرزا موسی بن جعفر بن احمد تبریزی - بحر الفوائد، میرزا محمد حسن آشتیانی - درر الفوائد فی الحاشیه علی الفرائد، آخوند خراسانی - فوائد الرضویه، آقا رضا همدانی
شروح کفایه ← انوار الهدایه، امام خمینی - حاشیة الکفایه، علامه طباطبائی - الحاشیة علی الکفایه، سید حسین بروجردی - حقائق الاصول، سید محسن حکیم - عنایة الاصول، سید مرتضی حسینی یزدی

منتهی الدرایه، سید محمد جعفر جزائری شوشتری - نهایة الدرایة، آیت الله کمپانی - نهایة النهایة، میرزا علی ایروانی